Badania urologiczne – pielografia

Pielografia to jedno z obrazowych badań urologicznych pozwalających zdiagnozować wady lub schorzenia górnych dróg moczowych – moczowodów i układu kielichowo-miedniczkowego. Na czym polega, jak przebiega, kiedy się wykonuje i w jaki sposób należy przygotować się do pielografii?

Pielografia jest badaniem zlecanym przez urologów stosunkowo rzadko, gdyż jest to metoda inwazyjna. Podobnie jak w przypadku urografii, tu również wykonuje się zdjęcia rentgenowskie z kontrastem, jednakże środek cieniujący nie jest podawany dożylnie – wprowadza się go, poprzez cewnikowanie lub dren, bezpośrednio do układu moczowego (do moczowodów lub miedniczek nerkowych). Zależnie od sposobu wprowadzenia kontrastu do organizmu wyróżnia się pielografię wstępującą i zstępującą. Jest to badanie urologiczne, które obrazuje drogi moczowe, niezależnie od stopnia wydolności nerek.

Pielografia obrazuje budowę, wady anatomiczne i inne nieprawidłowości (schorzenia) występujące w nerkach i moczowodach. Ocenia się w ten sposób zaburzenia w działaniu górnych dróg moczowych, a także prawidłowość przepływu (kontrastu). Głównym celem badania jest obserwacja układu kielichowo-miedniczkowego.

Przez cewkę moczową wprowadza się cystoskop optyczny oraz cienki cewnik (moczowodem aż do miedniczki nerkowej), przez który podawany jest środek kontrastujący (to zwykle nie więcej niż 10 ml płynu). Cystoskop pozwala na bieżąco kontrolować stopień wypełnienia kontrastem moczowodu oraz układu kielichowo-miedniczkowego. Kolejnym krokiem jest wykonanie serii zdjęć RTG. Badanie urologiczne tego typu przeprowadza się wtedy, gdy nie ma innej możliwości zobrazowania moczowodów i miedniczek nerkowych.

W przypadku, gdy górne drogi moczowe są niedrożne i nie można podać kontrastu przez moczowód, wprowadza się go przezskórnie, przebijając się przez miąższ nerek. Wykonuje się w tym celu nakłucie w okolicy lędźwiowej i zakłada (kontrolując cały proces przy pomocy obrazowania ultrasonograficznego) specjalny dren (tak zwana nefrostomia). Przez niego wprowadza się 5-10 ml kontrastu. Gdy układ moczowy jest dostatecznie wypełniony robi się, tak samo jak przy podstawowej pielografii wstępującej, zdjęcia rentgenowskie.

Pielografię wykonuje się przede wszystkim przy diagnozowaniu chorób układu kielichowo-miedniczkowego, ale tylko w takiej sytuacji, gdy nie ma innej opcji odpowiedniego zobrazowania tej części układu moczowego – poprzez USG, CT czy na przykład rezonans magnetyczny.

Dzięki temu badaniu urologicznemu wykrywa się wady anatomiczne występujące w górnej części układu moczowego (przykładowo zwężenie dróg moczowych), lokalizuje złogi zalegające w drogach moczowych (na przykład przy kamicy nerkowej) i inne przeszkody w odpływie moczu (jak różnego rodzaju nowotwory rozwijające się w nerkach czy moczowodach).

Osoba poddająca się badaniu musi być dobrze nawodniona, najlepiej na czczo i wypróżniona. W jelitach nie powinno nic zalegać, muszą być również wolne od gazów. Warto na kilka dni przed badaniem zastosować lekkostrawną dietę, aby nie mieć tego rodzaju problemów. Czasami wskazane jest zastosowanie łagodnych środków przeczyszczających lub lewatywa.

Podczas pielografii pacjent znajduje się w pozycji leżącej. Przed wprowadzeniem cewnika lub drenu podaje mu się miejscowe znieczulenie. Badanie nie trwa bardzo długo. Można wykonać je w trybie ambulatoryjnym, choć zwykle przeprowadza się je u pacjentów hospitalizowanych – z poważnymi problemami urologicznymi. Możliwym powikłaniem po pielografii jest infekcja dróg moczowych, dlatego zazwyczaj zaleca się pacjentom profilaktyczną antybiotykoterapię oraz picie dużej ilości wody tuż po badaniu. To ostatnie pomaga „przepłukać” drogi moczowe.

Przeczytaj też o innych badaniach urologicznych:

• Cystografia – na czym polega i jak wygląda badanie ➜
• Cystoskopia – badanie pęcherza przez cewkę moczową ➜
• Badania urodynamiczne – ważny element diagnostyki nietrzymania moczu ➜

Źródła:

• https://wylecz.to/badania-diagnostyczne/pielografia/
• https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/badania/pielografia-zstepujaca-i-wstepujaca-to-badanie-ukladu-moczowego-aa-oEWf-58NG-A46T.html
• https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/166598,pielografia