Nefrostomia jest procedurą medyczną polegającą na utworzeniu sztucznego otworu
w nerce w celu drenażu moczu do zewnętrznego układu moczowego. Może dotyczyć jednej lub obu nerek. Wykonuje się ją wtedy, gdy normalny przepływ moczu przez nerki jest utrudniony lub niemożliwy – na przykład z powodu zwężenia albo blokady dróg moczowych. Nefrostomia może być również stosowana w sytuacjach, w których konieczne jest kontrolowane zbieranie próbek moczu lub podawanie leków bezpośrednio do nerek.
Wskazania do nefrostomii
Nefrostomia jest wykorzystywana w leczeniu wielu schorzeń, jak kamica nerkowa, nowotwory nerek czy zapalenie dróg moczowych, które mogą prowadzić do zablokowania przepływu moczu. W przypadku poważnych infekcji (na przykład ropień nerki) również może być konieczne drenażowanie obszaru zakażonego. Procedura ta pomaga w zmniejszeniu ciśnienia w nerce i ułatwia odprowadzanie moczu, co jest kluczowe dla zachowania jej zdrowia. Nefrostomię wykonuje się między innymi podczas zabiegów operacyjnych na nerkach, aby umożliwić kontrolowany drenaż moczu i zminimalizować ryzyko uszkodzenia dróg moczowych.
Nefrostomia – zabieg i powikłania
Procedura polega na wprowadzeniu do nerki przez ciało pacjenta (nefrostomia przezskórna) cienkiej rurki (katetera nefrostomijnego). Chory jest zazwyczaj umieszczany na stole operacyjnym. Zabieg może być wykonywany w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym,
w zależności od potrzeb pacjenta i opinii lekarza. Operator wykorzystuje obrazowanie medyczne (ultrasonografię lub tomografię komputerową), aby precyzyjnie określić lokalizację i trasę wprowadzenia katetera, który służy do odprowadzania moczu z nerki do zewnętrznego worka lub do specjalnego pojemnika. Następnie kateter jest wprowadzany przez ciało, zakotwiczany w nerce i zabezpieczany przed przypadkowym wypadnięciem.
Wyrwana nefrostomia to potencjalnie poważna sytuacja wymagająca natychmiastowej uwagi medycznej. Może prowadzić do infekcji lub krwawienia. W takim przypadku trzeba od razu skontaktować się z numerem alarmowym lub udać do najbliższego oddziału SOR. Nie wolno samodzielnie wkładać rurki na miejsce.
Nefrostomia jest procedurą bezpieczną, ale podobnie jak w przypadku każdego zabiegu chirurgicznego, możliwe są powikłania. Do najczęściej występujących należy infekcja nerki, krwawienie lub powstanie krwiaka w tkance nerkowej. Kateter może być odrzucony przez organizm lub nieprawidłowo umiejscowiony, co może prowadzić do utraty funkcji nefrostomii. W rzadkich przypadkach wprowadzenie katetera do nerki może prowadzić do zapalenia pęcherza moczowego. Procedura nefrostomii i obecność rurki mogą również powodować ból i dyskomfort u pacjenta. Krótkotrwałym skutkiem jest obecność krwi w moczu. Może wreszcie także wystąpić reakcja alergiczna na materiały używane podczas zabiegu.
Warto podkreślić, że ryzyko powikłań związanych z nefrostomią jest niewielkie, a korzyści
z przeprowadzenia procedury są istotne – zwłaszcza gdy istnieje konieczność drenażu moczu z nerki i leczenia poważnego schorzenia.
Nefrostomia – na jak długo
Nefrostomia jest zazwyczaj tymczasowa – ma na celu rozwiązanie problemu medycznego, z którym można w określonym czasie sobie poradzić. Wykonuje się ją między innymi w celu tymczasowego drenażu moczu z nerki, na przykład w przypadku obstrukcji dróg moczowych spowodowanej kamieniem nerkowym. Po usunięciu przeszkody lub poprawie stanu pacjenta kateter jest usuwany z nerki. Tylko w niektórych sytuacjach nefrostomia może być konieczna przez dłuższy czas lub – rzadko – przez całe życie (jak w przypadku niektórych nieuleczalnych chorób nerek).
Życie z nefrostomią
Codzienne funkcjonowanie z nefrostomią może być wyzwaniem (zwłaszcza
w początkowym okresie po zabiegu), ale jest jak najbardziej możliwe, a pacjenci z czasem uczą się prowadzić stosunkowo normalne życie (przy odpowiedniej opiece medycznej
i świadomości sytuacji). Co zmienia się w codziennej rutynie?
- Opieka nad nefrostomią – konieczne jest utrzymanie higieny wokół nefrostomii, aby uniknąć infekcji. Wymagana jest regularna pielęgnacja i dezynfekcja okolicy nefrostomii, a także wymiana opatrunków. Pacjenci i opiekunowie są dokładnie szkoleni w tym zakresie.
- Konsultacje lekarskie – osoby z nefrostomią są obowiązane regularnie odwiedzać lekarza, który ocenia jej stan, wykonuje niezbędne badania oraz kontroluje ogólny stan zdrowia pacjenta.
- Dietetyka i nawodnienie – w zależności od przyczyny, dla której wykonano zabieg, dieta i nawodnienie organizmu mogą być istotne. Lekarz może zalecić odpowiednią dietę lub kontrolować spożycie płynów.
- Zmiany w aktywności fizycznej – w niektórych przypadkach konieczne może być dostosowanie aktywności fizycznej do stanu zdrowia. Ostateczna decyzja należy do lekarza prowadzącego.
Życie z nefrostomią może być emocjonalnie trudne, zwłaszcza na początku. Pacjenci mogą potrzebować wsparcia od rodziny, przyjaciół i pracowników służby zdrowia. Ważne jest, aby chorzy i ich opiekunowie byli odpowiednio przeszkoleni w zakresie opieki nad nefrostomią, włączając w to właściwą technikę pielęgnacji i monitorowania. W zależności od rodzaju wykonywanej pracy oraz indywidualnej sytuacji życiowej, pacjenci muszą dostosować swoje obowiązki zawodowe i społeczne do potrzeb związanych z nową sytuacją, co również wywołuje duży stres przez pewien czas po zabiegu.