„Powszechny błąd: ludzie uważają, że są bezpieczni, ponieważ noszą rękawiczki” – dr Marcus Reska.
Ochrona siebie i ludzi w środowisku pracy przed infekcjami czy chemikaliami to podstawa pracy zawodowej. W codziennie wykonywanych obowiązkach – pod presją czasu i podczas rutynowej pracy – nie jest łatwo sprostać temu wymaganiu. Biolog molekularny dr Marcus Reska z Niemieckiego Centrum Konsultacyjnego ds. Epidemiologii Szpitalnej i Kontroli Zakażeń (Deutsches Beratungszentrum für Hygiene, BZH GmbH), który wcześniej zajmował się badaniami medycyny pracy i bezpieczeństwem pracy, a od lat zajmuje się higieną szpitalną, wyjaśnia błędy w stosowaniu środków ochrony indywidualnej (ŚOI).Ten wywiad odzwierciedla niemieckie podejście do tego tematu.
Powszechne nieporozumienie dotyczy już tego, kto powinien używać sprzętu ochronnego. Dla kogo on właściwie jest? Sprzęt ochronny nie służy głównie ochronie pacjentów. Jest raczej używany przez pracowników do ochrony ich samych, na przykład: przed kontaktem z płynami ustrojowymi, ciekłymi chemikaliami lub zakłuciami.
Kiedy mówimy o ŚOI, mówimy o bezpieczeństwie pracy.
W przeciwieństwie do tego, bezpieczeństwo pacjenta jest głównym celem higieny szpitalnej. W praktyce jednakże nie zawsze jest możliwe rozdzielenie tych dwóch specjalistycznych obszarów: czy stosować środek dezynfekujący, który działa bardzo dobrze, ale pracownicy po jego użyciu ustawiają się w kolejce do lekarza medycyny pracy z powodu problemów skórnych?
W zakresie bezpieczeństwa pracy wszystkie środki ochronne wynikające z oceny ryzyka są zgodne z hierarchiczną zasadą – zasadą STOP.
S – oznacza substytucję, czyli zastąpienie lub zamianę zagrożenia.
T – oznacza środki techniczne.
O – to środki organizacyjne.
P – środki ochrony indywidualnej – wchodzą w grę na ostatnim poziomie, gdy wszystkie inne metody ochronne w tych obszarach zostały wyczerpane.
Ma to sens, ponieważ wszystkie środki ochrony indywidualnej, których muszę wymagać od pracowników, ostatecznie utrudniają im pracę i są podatne na błędy ludzkie.
W szczególności brak czasu w połączeniu z zadaniami, które wydają się proste, takimi jak zakładanie i zdejmowanie ŚOI, niosą za sobą ryzyko, ponieważ sposób zakładania i zdejmowania ŚOI ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia ochrony.
Jednym z aspektów, który często nie jest brany pod uwagę, jest czas noszenia.
Po długim okresie noszenia pod rękawicą tworzy się wilgotne środowisko, które powoduje rozpulchnienie skóry i zwiększa się jej przepuszczalność dla patogenów
i niebezpiecznych substancji. Oznacza to, że: rękawice ochronne nie powinny być noszone zbyt długo, a praca w warunkach wilgotnych powinna trwać jak najkrócej.
W zasadzie drogi transmisji determinują wybór ŚOI. Niezależnie od patogenu należy również wziąć pod uwagę specyficzną sytuację pacjenta (wymioty, kaszel) oraz rodzaj interwencji (np. odsysanie). W przypadkach, w których transmisja patogenów następuje przez powietrze, generalnie nie potrzebuję rękawic ochronnych. W przypadku np. pacjenta z jawną gruźlicą płuc, odpowiednia maska jest obowiązkowa. Rękawiczki są używane tylko do określonych czynności, jak w przypadku wszystkich innych pacjentów.
Dla porównania w przypadku pacjenta zakażonego norowirusem z transmisją poprzez kontakt lub drogą kropelkową należy nosić rękawiczki, fartuch ochronny oraz jeśli sytuacja tego wymaga ochronę dróg oddechowych.
To, o czym często się nie myśli: w zależności od grubości ścianek i rodzaju materiału, na powierzchni jednorazowych rękawiczek medycznych mogą znajdować się mikroskopijne otwory. W ten sposób bariera przenikania dla wirusów i bakterii zostaje zredukowana, a skóra pod rękawicami może zostać zanieczyszczona. Częste i przede wszystkim niezauważalne zanieczyszczenie następuje również przy zdejmowaniu rękawic.
Dlatego podstawowa zasada brzmi: po użyciu rękawiczek, zdejmuję je w sali pacjenta, tam wyrzucam, a następnie dezynfekuję ręce przed wyjściem z sali.
