Leczenie ran – sucha i wilgotna terapia

Rana ranie nierówna, dlatego ich pielęgnacja i stosowane terapie mogą się różnić. Inaczej wygląda gojenie się rany po operacji, inaczej gojenie się rany po oparzeniu czy na przykład odleżynowej lub cukrzycowej. „Leczenie ran na sucho” sprawdza się przede wszystkim w przypadku czystych ran chirurgicznych. Leczenie ran przewlekłych natomiast wymaga zastosowania wilgotnej terapii, która dziś jest już w takich sytuacjach standardem. Na czym polegają obie te metody?

To, jak leczyć rany, zależy od ich charakteru. Te ostre, niepowikłane nie sprawiają zwykle bardzo dużego problemu. Wyzwaniem jest natomiast zawsze leczenie trudno gojących się ran przewlekłych. Warto w tym miejscu przypomnieć, że poza właściwym wyborem terapii (na sucho lub na mokro) i prawidłową pielęgnacją, dla przyspieszenia gojenia rany znaczenie ma także ogólna kondycja organizmu, funkcjonowanie układu odpornościowego, odpowiednie odżywianie, nawodnienie, kontrolowanie chorób współistniejących (na przykład uregulowanie cukrzycy, kwestii krążeniowo-wydolnościowych i innych). Wszystko to może wspomagać lub utrudniać proces gojenia. Dobór opatrunku i suchej lub wilgotnej terapii to tylko jeden z aspektów pielęgnacji i przyspieszania gojenia rany. Za każdym razem trzeba to traktować holistycznie.

Zobacz też:

• jak przebiega proces gojenia rany.
• jak przyspieszyć gojenie ran.
• dlaczego rany się nie goją.

Choć już w czasach Hipokratesa eksperymentowano z mokrymi opatrunkami, potem przez całe wieki dominowało opatrywanie ran na sucho – niestety niezależnie od rodzaju tych ran. Tymczasem suchy opatrunek założony na ranę zakażoną, ranę z dużym wysiękiem, ubytkami skóry... nie służy jej zbyt dobrze. Wchłania on wydzielinę, wysycha i przywiera do rany, przesuszając ją, a to nie sprzyja gojeniu, za to generuje ryzyko obumierania tkanek. Dodatkowo, każdorazowe zdejmowanie takiego zaopatrzenia niszczy regenerujące się, delikatne struktury naskórka i powoduje niekiedy zrywanie strupów, wywołując ból i przyczyniając się do powstawania blizn.

Sucha terapia ran ma zastosowanie głównie w przypadku zszywanych ran pooperacyjnych, które – jeśli nie zachodzą żadne komplikacje – z natury swej są ranami czystymi, o równych, zbliżonych do siebie brzegach, które dość łatwo i szybko goją się (praktycznie bez wysięku) przez rychłozrost. Suchy, sterylny, przewiewny opatrunek jest w takich okolicznościach najlepszą opcją. W zasadzie we wszystkich innych przypadkach stosuje się opatrunki zapewniające tak zwaną wilgotną terapię ran.

Zobacz również:

• gojenie się rany po operacji,
• pielęgnacja rany pooperacyjnej,
• jak zapobiegać zakażeniu rany pooperacyjnej.

Wilgotne leczenie ran przyspieszające ich gojenie (niekiedy nawet dwukrotnie) odkryto na dobre zaledwie kilka dekad temu. Wtedy zaczęto używać specjalnie opracowanych pod tym kątem opatrunków, które stymulują naturalne procesy gojenia rany, zapewniając jej nie tylko ochronę przed warunkami zewnętrznymi i higieniczne środowisko, ale też właściwą wilgotność, temperaturę i dopływ powietrza. Najważniejszym zadaniem tego typu opatrunków jest z jednej strony wchłanianie wydzieliny z rany (dzięki superabsorbentom, które pochłaniają wysięk i zawarte w nim „nieczystości”, to jest drobnoustroje, obumarłe komórki i tym podobne), z drugiej nawadnianie łożyska rany (za co odpowiada warstwa hydrożelowa lub hydrokoloidowa opatrunku). Pobudza to naturalny proces samooczyszczania rany, a także wspomaga ziarninowanie, czyli tworzenie się nowej tkanki. Co bardzo istotne, opatrunki do wilgotnej terapii ran nie przywierają do nich – łatwo się je zdejmuje, bez ryzyka uszkodzenia odbudowujących się struktur i oczywiście bez bólu. Zwykle mogą być na ranie kilka dni, zanim trzeba będzie je zmienić, co jest również korzystne dla samego procesu gojenia, którego nie zakłóca się w ten sposób zbyt często. Wbrew pozorom liczne zmiany opatrunków nie są czymś dobrym dla rany. Należy je zmieniać, choć dla niektórych brzmi to niewiarygodnie, tak rzadko, jak to tylko możliwe.

Czytaj także:

• leczenie ran – opatrunki na rany z wysiękiem,
• rany cukrzycowe – jak cukrzyca wpływa na gojenie,
• leczenie i opatrywanie owrzodzeń żylnych,
• jak powinno wyglądać leczenie odleżyn.

***

Szacuje się, że z powodu trudno gojących się ran przewlekłych (rany cukrzycowe, odleżyny, owrzodzenia żylne podudzi i inne) cierpi nawet 2 mln Europejczyków.

Odkryj więcej informacji o leczeniu ran.