Jak dbać o ranę po operacji?

Rana po operacji bądź zabiegu chirurgicznym wymaga regularnej pielęgnacji i podejmowania działań antyseptycznych, mających na celu ochronę tkanek przed niebezpiecznymi w skutkach zakażeniami bądź przed ponownym otwarciem. Jak dbać o ranę po operacji i w przypadku jakich objawów natychmiast zgłosić się na kontrolę lekarską?

Pamiątką po operacji bądź zabiegu chirurgicznym – nawet tak standardowym jak założenie szwów na skaleczenie – jest gojąca się rana. Jej pielęgnacja w domowym zaciszu, po opuszczeniu szpitala lub gabinetu lekarskiego, jest niezwykle ważna nie tylko ze względu na ryzyko jej ponownego otwarcia, ale również na ryzyko zakażenia świeżej rany. Na to, jak dbać o ranę po operacji, składa się kilka konkretnych czynności. Przede wszystkim, aby zapobiec oddalaniu się brzegów świeżej rany od siebie (nawet pomimo założonych szwów), należy dbać o to, by miejsce to nie ulegało przeciążeniom. Jeśli operacja była wykonywana w obrębie jamy brzusznej bądź klatki piersiowej, po zabiegu nie wolno dźwigać ciężkich rzeczy ani uprawiać wzmożonego wysiłku fizycznego, podczas którego ciśnienie powstające w jamie brzusznej mogłoby spowodować ponowne otwarcie rany. Oprócz tego wskazane jest noszenie ubrań i bielizny z przewiewnych materiałów, o luźnych krojach – tak, aby tkanina nie zaczepiała o szwy. Najlepiej przez kilka tygodni po założeniu szwów prowadzić oszczędzający tryb życia, by rana po zabiegu mogła bezpiecznie się zagoić.

A co z myciem? Czy rana po operacji to miejsce, które należy zakrywać, czy może odsłaniać podczas kąpieli? Przede wszystkim pacjent musi unikać długiego moczenia się w wannie i zrezygnować z tej przyjemności na rzecz szybkich pryszniców. Wynika to z faktu, że intensywnie namoczona, świeża rana może ulec rozpulchnieniu – a wtedy jest bardziej podatna na zakażenia bakteryjne. Lepszym wyborem będzie delikatne przemycie jej wodą z mydłem hipoalergicznym o pH takim, jakie pH skóry. Po myciu rana po zabiegu powinna być osuszona jednorazowym ręcznikiem papierowym (nigdy tym, który na co dzień używany jest do wycierania ciała, ponieważ w materiale mogą rozwijać się bakterie). Co dalej? Po kąpieli można zdezynfekować ranę wskazanym przez lekarza preparatem (warto unikać jednak wody utlenionej, maści ichtiolowej czy srebra koloidalnego – o ile lekarz nie zalecił inaczej), a następnie osłonić ją świeżym opatrunkiem.

Opatrunki i plastry pooperacyjne powinny być każdorazowo dobierane do rodzaju rany po zabiegu. W zależności od wybranej opcji, opatrunki pooperacyjne mogą mieć funkcję ochronną przed czynnikami zewnętrznymi, ale również wspomagającą gojenie oraz umożliwiającą skórze „oddychanie”. Jakie plastry na rany mają najczęstsze zastosowanie po zabiegach i operacjach?

• Plastry na rany niewielkie, bez założonych szwów, powinny być przede wszystkim jałowe, a także skonstruowane w taki sposób, by chronić ranę przed kontaktem z czynnikami zewnętrznymi oraz zachlapaniem. Przykładem mogą być transparentne plastry pooperacyjne z folii półprzepuszczalnej. Pozwalają one na swobodną kontrolę wyglądu rany po operacji bez konieczności ich zdejmowania, jednocześnie skutecznie zapobiegając kontaktowi z brudem, kurzem oraz bakteriami. Dobrym wyborem będą opatrunki pooperacyjne Hydrofilm, posiadające warstwę hipoalergicznego kleju oraz umożliwiające transport tlenu oraz pary wodnej przez swoją powierzchnię. Ze względu na swoją wodoodporność skutecznie chronią przed przypadkowym zachlapaniem i są łatwe w wymianie – nie sprawiają bólu podczas odklejania.
  
  
• Większe rany po operacji, które stwarzają ryzyko sączenia, należy zabezpieczać opatrunkami chłonnymi. Nie oznacza to jednak, że dobrym pomysłem będzie przyklejenie sączka z waty lub gazy – powierzchnia chłonna nie powinna bowiem bezpośrednio dotykać rany. Rozwiązaniem są plastry pooperacyjne Cosmopor Steril, posiadające hydrofobową warstwę oddzielającą ranę od warstwy chłonnej. Dzięki temu miejsce po operacji nie ma bezpośredniego kontaktu z wilgotną częścią opatrunku, a to z kolei zabezpiecza je przed namnażaniem się bakterii oraz niepożądanym zawilgoceniem tego obszaru. Wspomniane plastry na rany cechują się również dużą elastycznością, dzięki czemu dopasowują się do struktury skóry nawet w trudno dostępnych miejscach.

Opatrunki pooperacyjne to nie wszystko – zapewniają ochronę rany przed czynnikami zewnętrznymi oraz wspomagają gojenie, jednak nawet w przypadku ich właściwego stosowania może dojść do zakażenia bakteryjnego. Jego objawy mogą być różne: ból, swędzenie i pieczenie w miejscu rany, zaczerwienienie tego obszaru, nieprzyjemnie pachnący wysięk o żółtawym lub zielonkawym zabarwieniu, a także ogólne osłabienie i gorączka. Jeśli któryś z tych symptomów pojawi się w trakcie pooperacyjnej rekonwalescencji, należy niezwłocznie udać się na kontrolę do lekarza, nie czekając na termin zdjęcia szwów.

Po zdjęciu szwów bardzo ważna jest pielęgnacja tego miejsca oraz mobilizacja blizny. Jeśli chodzi o preparaty, jakimi warto smarować miejsce po szwach, to w pierwszych tygodniach mogą być to maści ochronne i natłuszczające. Stworzą one na skórze warstwę okluzyjną, zabezpieczając przed czynnikami zewnętrznymi, a jednocześnie nawilżając miejsce po ranie. Jest to niezwykle ważne w procesie regeneracji skóry. Następnym krokiem może być smarowanie blizny olejem ze słodkich migdałów, zawierającym witaminę E, która doskonale wspomaga proces odnowy naskórka. Nakładanie preparatu warto połączyć z mobilizacją blizny, czyli masażem uelastyczniającym tkanki i poprawiającym wygląd miejsca po zabiegu bądź operacji.