Hemoroidy – objawy, przyczyny, leczenie i profilaktyka

Hemoroidy, często traktowane jako delikatny, wstydliwy temat, są dolegliwością, której doświadcza znaczna liczba ludzi na różnym etapie życia. Warto więc zrozumieć, skąd się biorą, jak prawidłowo można je zdiagnozować oraz leczyć. Wiele domowych metod okazuje się skutecznych we wczesnych stadiach choroby hemoroidalnej. W zaawansowanych przypadkach konieczna może być jednak interwencja lekarska.

Guzki krwawnicze są naturalną strukturą anatomiczną. Te charakterystyczne ciała jamiste to końcowe połączenia tętniczo-żylne wypełnione krwią. Prawidłowo położone i naturalnej wielkości wspomagają pracę zwieracza odbytu, zapobiegając niekontrolowanemu wydostawaniu się gazów. W przypadku ich poszerzenia i nadmiernego wypełnienia można mówić o chorobie hemoroidalnej (hemoroidach). Dolegliwość może mieć różne stadia zaawansowania. W zależności od stanu guzków stawiana jest diagnoza i dobierane odpowiednie leczenie.

Hemoroidy początkowo nie pojawiają się poza kanałem odbytu (I stopień zaawansowania). Z czasem stają się widoczne w anoskopie (II stopień). Kolejne etapy choroby uwidaczniają guzki krwawnicze na zewnątrz w trakcie parcia (III), aż wreszcie pozostają na stałe poza odbytem, uniemożliwiając krwi swobodne odpłyniecie (IV stadium). Istnieje wiele czynników, które mogą przyczynić się do pojawienia się choroby hemoroidalnej.

• Nadmiernie parcie podczas wypróżniania – długotrwałe i intensywne napinanie się podczas oddawania stolca może powodować zwiększenie ciśnienia w okolicznych żyłach, co skutkuje po pewnym czasie pojawieniem się hemoroidów.
• Nadwaga, otyłość – nadmierna masa ciała może zwiększać ciśnienie w żyłach odbytu
  i odbytnicy, co z czasem skutkuje hemoroidami.
• Niewłaściwa dieta – niedobór błonnika w diecie może przyczynić się do problemów z wypróżnianiem, na przykład do zaparć. Ich konsekwencją bywa pogorszenie stanu guzków krwawniczych.
• Zaparcia lub biegunki – problemy z regularnym wypróżnianiem, zarówno zaparcia, jak i biegunki, zwiększają ryzyko powiększenia guzków.
• Siedzący tryb życia – długi czas spędzany w pozycji siedzącej, zwłaszcza bez odpowiednich przerw na ruch, wpływa negatywnie na krążenie krwi w okolicy odbytu, przyczyniając się do powstania choroby.
• Czynniki genetyczne – skłonność do hemoroidów może być dziedziczna, więc jeśli w rodzinie są problemy z tą dolegliwością, istnieje większe ryzyko jej wystąpienia.
• Wiek – zaawansowany wiek może zwiększać ryzyko pojawienia się hemoroidów ze względu na naturalne procesy starzenia się tkanek.
• Ciąża – hemoroidy to także częsta przypadłość kobiet w ciąży powodowana zwiększonym ciśnieniem w okolicznych żyłach uciskanych rosnącym płodem.

Guzki krwawnicze mogą być hemoroidami wewnętrznymi, jak i zewnętrznymi, to jest widocznymi na zewnątrz odbytu. Warto pamiętać, że przy zachowywaniu prawidłowej higieny osobistej, stosowaniu odpowiedniej diety, unikaniu długotrwałego siedzenia i regularnym aplikowaniu dawki aktywności fizycznej, można znacznie zmniejszyć ryzyko wystąpienia choroby hemoroidalnej.

W zależności od umiejscowienia (hemoroidy wewnętrzne, zewnętrzne) i wielkości guzki mogą wywoływać różne objawy. Część z nich jest jednak typowa dla każdego rodzaju i stopnia zaawansowania choroby.

• Krwawienie – jednym z najczęstszych objawów hemoroidów jest krwawienie w trakcie lub po wypróżnieniu. Krwawiące hemoroidy mogą objawiać się obecnością krwi na papierze toaletowym, w toalecie lub na powierzchni stolca. Krew zazwyczaj jest jasnoczerwona.
• Ból lub dyskomfort – obecność większych guzków powoduje ból lub uczucie dyskomfortu w okolicy odbytu. To uczucie może być nasilone podczas siedzenia, zwłaszcza na twardych powierzchniach, oraz prawie zawsze w trakcie wypróżniania.
• Swędzenie – to kolejny, częsty objaw hemoroidów. Świąd może być powodowany podrażnieniem skóry wokół guzków.
• Odczucie obcego ciała – osoby z hemoroidami mogą mieć niekomfortowe poczucie przeszkody lub ciała obcego umiejscowionych w okolicy odbytu.
• Obrzęk – hemoroidy zewnętrzne są widoczne w postaci małych lub większych guzków w okolicy odbytu. Niekiedy mogą być bolesne i powodować obrzęk.

Zarejestrowanie jednego lub kilku z powyższych symptomów, zwłaszcza jeżeli towarzyszy im nasilający się z czasem ból, powinien skłonić do wizyty u lekarza. Profesjonalna ocena pomaga ustalić dokładny stan chorego i skierować go na odpowiednie leczenie. Hemoroidy w większości przypadków można skutecznie wyleczyć za pomocą zmiany stylu życia, diety, leków przeciwbólowych i miejscowych preparatów. W przypadkach bardziej zaawansowanych lub uporczywych, może być konieczne leczenie chirurgiczne.

Leczenie hemoroidów powinno obejmować zarówno modyfikacje stylu życia, jak i różne metody farmakologiczne. W przypadku poważniejszego stanu może być konieczne wykonanie zabiegu. Jak zwykle okazuje się jednak, że jedną z najważniejszych kwestii jest... profilaktyka.

• Prawidłowa dieta – zwiększenie spożycia błonnika skutecznie zapobiega zaparciom i ułatwia regularne wypróżnianie. Warzywa, owoce, otręby, pełnoziarniste produkty zbożowe i orzechy są jego dobrymi źródłami. Ostre przyprawy, alkohol i kofeina mogą podrażniać hemoroidy, więc warto ograniczyć ich spożycie.

• Picie dużej ilości wody – regularne picie odpowiedniej ilości wody (2-3 litry na dobę) pomaga w utrzymaniu miękkiego stolca, co zmniejsza ryzyko podrażnienia hemoroidów podczas wypróżniania.
• Unikanie długotrwałego siedzenia – należy unikać długotrwałego pozostawania w pozycji siedzącej, szczególnie na twardych powierzchniach. Jeżeli jest to niemożliwe warto co kilkadziesiąt minut robić przerwy na spacer lub wykonywać krótkie ćwiczenia poprawiające krążenie.
• Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne – jeśli profilaktyka zawodzi i guzki już się powiększają, początkowym etapem leczenia jest aplikacja preparatów dostępnych bez recepty: kremów, maści lub czopków zawierających substancje przeciwbólowe, przeciwzapalne i ściągające. Pomagają one złagodzić pierwsze objawy hemoroidów.
• Leki regulujące pracę jelit – jeżeli przyczyną pojawienia się hemoroidów są przewlekłe zaparcia, środki normujące pracę układu pokarmowego mogą być korzystne w ich leczeniu.
• Zimne okłady – zastosowanie chłodnych lub lodowych kompresów przynosi ulgę, zmniejszając obrzęki i łagodząc ból.
• Leczenie szpitalne i ambulatoryjne – obejmuje szereg procedur stosowanych w zależności od wielkości i umiejscowienia guzków. To na przykład wstrzykiwanie określonych substancji do hemoroidów, co powoduje ich skurczenie i zmniejszenie, a także gumowanie (metoda Barrona) polegające na założeniu odpowiednich gumek odcinających dopływ krwi, w wyniku czego zmiana w ciągu kilku dni obumiera i odpada. W przypadku zaawansowanych hemoroidów, które nie reagują na leczenie zachowawcze, lekarz może zalecić procedury chirurgiczne, takie jak usunięcie hemoroidów (hemoroidektomia).

Ze względu na krępujący większość pacjentów charakter choroby, niemal każdy z nich próbuje poradzić sobie z hemoroidami sposobami domowymi. W wielu przypadkach okazują się one zresztą skuteczne, choć trzeba pamiętać, że w bardziej zaawansowanych stadiach choroby nie zastąpią pomocy lekarskiej i niepotrzebnie wydłużają tylko czas trwania stanu zapalnego. Oto, czego można próbować...

• Aloes – znany od lat jako środek łagodzący stany zapalne i przyspieszający gojenie. Okład z naturalnego aloesu (lub dowolny krem czy żel z jego zawartością) zmniejsza obrzęk i łagodzi swędzenie w okolicy odbytu.
• Kora dębu – wywar z kory dębu to jeden z najczęściej wykorzystywanych w medycynie ludowej środków ściągających. Kąpiele (moczenie okolic odbytu) w takim wywarze przyspieszają gojenie pękniętych hemoroidów i skutecznie łagodzą objawy stanu zapalnego. Można również stosować kremy i żele z ekstraktem z kory dębu, przeznaczone do aplikowania na hemoroidy.

Równocześnie zawsze warto oczywiście inwestować w zdrowy styl życia oraz utrzymać regularność wypróżnień.

Przeczytaj też o problemach z oddawaniem oraz prawidłowych nawykach toaletowych.

Źródła:

1. https://www.czytelniamedyczna.pl/2838,choroba-hemoroidalna.html
2. https://gastroenterologia-praktyczna.pl/a6361/Ekspert--co-czwarta-dorosla-osoba-po-30--roku-zycia-odczuwa-dolegliwosci-zwiazane-z-choroba-hemoroidalna.html