Het verhaal van een patiënte bij wie de genezing na een operatie ernstig in gevaar kwam nadat zij een infectie opliep op de prikplaats van haar veneuze toegang.
Vrijwel iedere patiënt die in het ziekenhuis wordt opgenomen, heeft veneuze toegang nodig — een klein, flexibel buisje dat in een perifere ader wordt ingebracht, doorgaans op de rug van de hand of aan de binnenkant van de onderarm. Zelfs bij een kleine ingreep waarna de patiënt het ziekenhuis gewoonlijk weer gauw kan verlaten, is dit onderdeel van de procedure. Als de prikplaats geïnfecteerd raakt, kunnen de gevolgen veel schadelijker zijn voor de gezondheid van de patiënt dan de oorspronkelijke oorzaak van de ziekenhuisopname.
Een infectie als gevolg van perifere veneuze katheterisatie kan een grote tegenslag betekenen in het genezings en herstelproces van de patiënt. De extra pijn en het extra lijden, misschien zelfs een langer verblijf in het ziekenhuis door de infectie, betekenen een enorme fysieke en emotionele belasting voor de patiënt.
In het nastreven van onze M:IP onderzoeken wij wat doorgaans de oorzaken van een infectie als gevolg van perifere veneuze katheterisatie zijn en wat er kan worden gedaan om zo'n infectie te voorkomen.
Een casestudy over infecties als gevolg van perifere veneuze katheterisatie:
„Toen wij hoorden dat de artsen door de infectie gedwongen waren antibiotica toe te dienen, schrokken wij ontzettend,“ brengt Philippe in herinnering, terwijl hij uitlegt dat zijn vrouw zeer allergisch was voor antibiotica en, bovendien, Quincke-oedeem (angio-oedeem) had gekregen nadat zij op haar 18e antibiotica had gekregen. Ook waren zij bang dat de infectie zou verergeren tot bloedvergiftiging. Gelukkig gebeurde dat allebei niet.
„Ze was extreem bezorgd over de effecten van de infectie op haar algehele gezondheidstoestand en haar genezingsproces,“ zo beschrijft Philippe de onvoorziene extra stress van zijn vrouw tijdens haar verblijf in het ziekenhuis. Als medisch professional was hij zich pijnlijk bewust van het risico dat infecties als deze met zich meebrengen. Hij herinnert zich dat hij zich toen zo hulpeloos voelde. De onzekerheid was voor beiden een marteling. „Zij was nerveus en bang omdat niemand ons specifieke informatie wilde geven over de mogelijke nasleep van deze infectie.“ Zo moest Philippes vrouw bijvoorbeeld twee dagen langer in het ziekenhuis blijven dan verwacht. Toen ze eindelijk weer thuis was, moest ze nog eens tien dagen rust houden. Uiteindelijk bleek de behandeling met antibiotica succesvol en herstelde zij helemaal.
"De grootste uitdaging bij veneuze perifere katheterisatie is inderdaad infectiepreventie."
Voor het effectief voorkomen van infecties als gevolg van perifere veneuze katheterisatie beveelt Philippe aan dat de professionele zorgverleners hun werkomgeving moeten organiseren, voortdurend hun methode opnieuw onder de loep moeten nemen en moeten optimaliseren, en bij elke afzonderlijke stap het risico van een niet-aseptische werkwijze moeten overwegen. Wat gaat er doorgaans fout? „Er is een specifieke techniek voor het aanprikken van een ader, anders loop je het risico de asepsis te doorbreken,“ zegt Philippe. Het niet goed voorbereiden van de huid vóór het aanprikken zorgt vaak voor een schending van de asepsis, net als het verkeerd hanteren van afzonderlijke onderdelen, die in een onbewaakt ogenblik gemakkelijk onsteriel kunnen raken. Het is ook belangrijk dat de slangen consciëntieus op de katheter worden aangesloten. Tot slot moet het verband met grote zorg worden aangebracht. Vanuit de beroepsmatige ervaring van de verpleegkundige was de infectie van zijn vrouw absoluut te voorkomen geweest.
„Het heeft ervoor gezorgd dat wij anders tegen katheterisatieprocedures aankijken,“ zegt Philippe, terwijl hij bevestigt dat de veneuze perifere katheterisatieprocedure hetzelfde is bij patiënten die een grote operatie ondergaan als bij patiënten die een kleine ingreep krijgen. Het risico op infectie is dan ook even groot. Het incident heeft Philippes hele familie uiterst alert gemaakt, niet alleen op perifere veneuze katheterisaties, maar ook op bloedafnames en alle andere vormen van injectie: „Tegenwoordig aarzelen wij niet om een verpleegkundige te vragen naar haar benadering van handdesinfectie, huidantisepsis, het dragen van wegwerphandschoenen of de manier waarop zij steriele onderdelen wil gaan hanteren.“
Het aanprikken van een perifere ader en het plaatsen van een veneuze toegang via kleine buisjes is een van de meest routinematige procedures die professionele zorgverleners verrichten — een voordeel, maar ook een probleem. Waarom? Verpleegkundigen weten in technisch opzicht wat zij doen en denken misschien niet meer bij elke stap na. „Perifere veneuze katheterisatie is zo'n routinehandeling, dat verpleegkundigen mogelijk vergeten welke grote gevolgen zelfs het kleinste foutje kan hebben,“ zegt Agathe Borni, die deel uitmaakt van het infectiepreventieprogramma van HARTMANN en verantwoordelijk is voor het maken van content over dit onderwerp.
In haar rol als communicatiedeskundige verkent Agathe Borni verschillende manieren om informatie over infectiepreventie over te brengen aan zorgprofessionals, bijvoorbeeld hoe je onderdelen voorbereidt die nodig zijn voor perifere veneuze katheterisatie zonder de steriliteit ervan ongedaan te maken. Het gebruik van voorverpakte kits voor eenmalig gebruik is bijvoorbeeld een enorm effectieve manier om het risico op het niet-aseptisch werken te verminderen.
"Perifere veneuze katheterisatie is zo'n routinehandeling, dat verpleegkundigen mogelijk vergeten welke grote gevolgen zelfs het kleinste foutje kan hebben."
Een goede training van medisch personeel is een essentieel onderdeel van infectiepreventie. „Verpleegkundigen zijn echt goed opgeleid in de technische stappen van perifere veneuze katheterisatie,“ benadrukt Agathe Borni. „Omdat de procedure zo'n routinehandeling is, kunnen ze echter details vergeten, zoals waar zij de producten moeten laten na het openen van de verpakking. Of dat zij hun handen nogmaals moeten desinfecteren na het openen van de kit, omdat de verpakking van buiten niet steriel is.“
Agathe Borni stelt korte trainingsmodules of geheugensteuntjes op de werkplek voor om personeel te helpen de geadviseerde stappen consequent te volgen. De communicatiedeskundige weet dat een verpleegkundige in geval van twijfel geen tijd heeft om te googelen of een handleiding van tien pagina's te raadplegen. „In plaats daarvan hebben verpleegkundigen daarom iets zeer visueels nodig,“ geeft Agathe Borni aan. „Een poster in de behandelruimte met elke stap van een procedure of een korte videoclip zou handiger zijn.“ „Wij weten allemaal hoe we moeten prikken,“ bevestigt Philippe. „Meestal vindt schending van asepsis bij perifere veneuze katheterisatie plaats in de kleine ogenblikken rondom de technische stappen van de procedure.“
"Meestal vindt schending van asepsis bij perifere veneuze katheterisatie plaats in de kleine ogenblikken rondom de technische stappen van de procedure."
