Po co i jak prowadzić dzienniczek mikcji

Dzienniczek mikcji jest prostym narzędziem pozwalającym zaobserwować odchylenia od normy w zakresie pracy układu moczowego. Prawidłowo prowadzone zapisy mogą być bardzo pomocne w postawieniu trafnej diagnozy i wdrożeniu optymalnego leczenia u osób borykających się z problemem inkontynencji. Jak prowadzić taki dziennik mikcji?

Dzienniczek mikcji można niekiedy otrzymać od lekarza czy w niektórych poradniach, ale nie jest to konieczne. Równie dobrze można go przygotować samodzielnie (na papierze lub w pliku Excela) albo znaleźć w Internecie dzienniczek mikcji do druku i posługiwać się jednym z ogólnie dostępnych wzorów takiego dokumentu. To po prostu odpowiednio zaprojektowana tabela, którą należy regularnie wypełniać określonymi informacjami – to jest zapisami odnoszącymi się do kontrolowanego oraz niekontrolowanego oddawania moczu, a także spożywanych płynów.

Prawidłowo prowadzony dziennik mikcji powinien być wypełniany przez pacjenta przez co najmniej trzy kolejne dni. Krótszy czas obserwacji może zafałszować obraz. Co powinno się w nim znaleźć?

• Informacje dotyczące wypijanych płynów – należy notować, co się spożywa, o której godzinie i w jakiej ilości. Ewidencji musi podlegać każda kawa, herbata, napój, sok, koktajl, woda, napar ziołowy, alkohol, jogurt pitny, kefir, mleko, a także zupy i niektóre owoce (na przykład arbuz). Wszystko ma znaczenie.
• Informacje na temat świadomie wydalanego moczu – trzeba odnotować nie tylko godzinę opróżnienia pęcherza podczas wizyty w toalecie, ale również ilość oddanego moczu (używa się do tego specjalnej miarki) i ewentualne objawy temu towarzyszące (przykładowo ból odczuwany przy mikcji, przerywany strumień moczu lub inne symptomy).
• Informacje odnoszące się do epizodów gubienia moczu – dobrze zapisać czas i mniej więcej wielkość wycieku oraz okoliczności popuszczenia moczu (czy zdarzyło się to na przykład podczas głośnego śmiechu, silnego kaszlu, kichania, dźwigania jakiegoś ciężaru, wykonywania określonych aktywności fizycznych czy na skutek nagłego parcia, które było nie do opanowania przed dotarciem do WC...)
• Dodatkowo, jeśli pacjent korzysta już z zaopatrzenia higienicznego dla osób z inkontynencją, powinien umieszczać w dzienniczku mikcji informacje o zmianie pieluchomajtek, wkładu anatomicznego lub innego produktu chłonnego (istotna jest częstotliwość, więc należy zanotować za każdym razem godzinę; przydaje się też notatka o rodzaju produktu i jego chłonności).

Pierwsza kolumna – dla wygody – może być rozpisana z uwzględnieniem podziału doby na godziny lub okresy półgodzinne. W drugiej kolumnie, przy odpowiedniej godzinie, wpisuje się wszystko, co pije się w ciągu dnia. Dalej – kolumna trzecia – to wizyty w toalecie i kontrolowane oddawanie moczu. W następnej kolumnie zaznacza się, czy danej mikcji towarzyszyło parcie i jak silny miało ono charakter. Kolejna kolumna to miejsce na odnotowanie epizodów popuszczania moczu. Na końcu ewentualne informacje o stosowanych produktach chłonnych. Można dodać dodatkową kolumnę na nieprzewidziane wcześniej uwagi.

Tak prowadzony dziennik mikcji daje realne pojęcie o tym, jak nawodniony jest organizm oraz ile razy i jaką ilość moczu wydala pacjent w ciągu doby. To pozwala wstępnie ocenić prawidłowość działania układu moczowego. Standardowo, przy spożyciu około 2,5 litra płynów na dobę, człowiek wydala mocz mniej więcej co trzy godziny, co daje 6 do 8 mikcji dziennie plus ewentualnie jedna w nocy. Dzienniczek umożliwia też zaobserwowanie nieprawidłowości natury inkontynencyjnej, co ułatwia zaplanowanie dalszego postępowania.

Dzienniczek mikcji A4 Po dzienniczek mikcji powinna sięgnąć każda osoba, która zauważa u siebie niepokojące symptomy związane z oddawaniem moczu (na przykład częstomocz lub wręcz przeciwnie) albo z trzymaniem moczu (popuszczanie, parcia naglące). Metoda ta pozwala wykryć nieprawidłowości i sprecyzować ich charakter (między innymi rodzaj i stopień inkontynencji), a co za tym idzie, wybrać odpowiedni sposób leczenia i obserwować na bieżąco jego efekty. Prowadzenie dziennika mikcji zaleca się przy diagnozowaniu chorób układu moczowego, ale jest on pomocny również w diagnostyce chorób jelit, serca czy tarczycy.