Refundacja opatrunków specjalistycznych przez NFZ
– najważniejsze informacje

W jaki sposób uzyskać refundację opatrunków specjalistycznych? Gdzie można znaleźć listę opatrunków refundowanych przez NFZ i jakie poziomy odpłatności ich dotyczą? Odpowiedzi na te i inne pytania związane
z refundacją opatrunków w 2023 roku znajdują się poniżej.

Opatrunki specjalistyczne to taki rodzaj opatrunków, który umożliwia prawidłowe gojenie rozległych, głębokich, trudno gojących się ran. Wśród takich ran wyróżnia się przede wszystkim owrzodzenia (rany z ubytkiem tkankowym). Oprócz tego opatrunki specjalistyczne są niezbędne do podnoszenia komfortu pacjentów
w chorobach przebiegających z ciężkimi objawami skórnymi – w tym w chorobach z grupy określanej jako pęcherzowe oddzielanie się naskórka. Opatrunki specjalistyczne, oprócz ochrony rany przed urazami, zanieczyszczeniami czy zakażeniem, mają także inne funkcje, sprowadzające się do przyspieszania procesu gojenia. To przykładowo opatrunki chłonne stosowane na rany sączące czy opatrunki żelowe szczelnie wypełniające wnętrze rany albo opatrunki utrzymujące nawilżenie łożyska rany dzięki warstwie hydrożelu.
Część z tych opatrunków podlega refundacji ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) – pacjent może kupić je więc taniej lub dostać całkowicie za darmo w przypadku konkretnych wskazań.

Ogólne zasady dotyczące refundacji opatrunków wywodzą się z Ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych. I to właśnie ostatni rodzaj wyszczególnionych produktów, czyli wyroby medyczne, są kategorią mieszczącą w sobie opatrunki specjalistyczne. Obecnie obowiązujące ogólne zasady poziomów odpłatności (zawarte w przywołanej ustawie) obejmują:

• poziom odpłatności „bezpłatny” – do ustalonego limitu;
• ryczałtowy – kwota 3,20 do ustalonego limitu;
• 50% – do wysokości limitu;
• 30% – do wysokości limitu.

Wśród opatrunków specjalistycznych wyróżnia się dwa rodzaje wskazań pokrywających się z dwoma poziomami odpłatności za wyroby medyczne. I tak, refundacja opatrunków stosowanych w przebiegu choroby Epidermolysis Bullosa (pęcherzowe oddzielanie się naskórka) to pierwszy poziom (bezpłatny – do ustalonego limitu), a refundacja opatrunków w leczeniu ran przewlekłych (owrzodzeń) to czwarty poziom (30% do wysokości limitu).

Epidermolysis Bullosa (EB) to jedna z chorób zaliczana do grupy schorzeń polegających na pęcherzowym oddzielaniu się naskórka. Jest to schorzenie o podłożu genetycznym (określane czasem jako genodermatoza). Objawami tej przypadłości są pęcherze – tworzące się na skórze samoistnie lub na skutek urazu mechanicznego. Pacjentowi towarzyszy świąd, ból, pojawiają się zrosty, przykurcze i blizny. Właściwe opatrywanie ran powstałych w przebiegu choroby podnosi zarówno komfort samego pacjenta, jak i zwiększa szanse na oddalenie negatywnych następstw tej choroby w postaci przykurczów i ograniczonej ruchomości.

Ceny specjalistycznych opatrunków wykorzystywanych w pęcherzowym oddzielaniu się naskórka są bardzo wysokie. Środowisko opiekunów osób chorujących na EB w wakacje 2019 roku osiągnęło porozumienie z Ministerstwem Zdrowia, które w osobnym obwieszczeniu wydało postanowienie o uczynieniu opatrunków stosowanych u pacjentów z EB bezpłatnymi. Od tamtej pory pacjenci nie muszą więc uiszczać za nie żadnej opłaty (do limitu finansowania).

O refundacji opatrunków stosowanych w leczeniu ran przewlekłych i odleżyn decyduje oczywiście wskazanie określone przez lekarza. Ten dość pojemny koszyk opatrunków specjalistycznych jest refundowany w 30% do wysokości limitu (na recepcie widnieje wówczas informacja: wyrób medyczny z odpłatnością 30%). Co to oznacza w praktyce?

Jeśli cena wyrobu medycznego (w tym przypadku opatrunku) jest równa lub niższa od kwoty limitu finansowania – wówczas pacjent płaci 30% detalicznej ceny leku. Jeśli z kolei cena przewyższa limit finansowania, pacjent musi dopłacić dodatkowo różnicę pomiędzy limitem finansowania a faktyczną ceną wyrobu. Lekarz lub pielęgniarka wypisując receptę na refundację 30%, muszą wskazać podstawę refundacji zgodnie z definicją
z ustawy „przewlekłe owrzodzenie” – ich przykładami są owrzodzenia podudzi o etiologii żylnej, tętniczej lub mieszanej, owrzodzenia o etiologii cukrzycowej (stopa cukrzycowa) i owrzodzenia odleżynowe.

Refundacja opatrunków na przewlekłe owrzodzenia obejmuje naprawdę wiele rodzajów opatrunków – w tym opatrunki superabsorpcyjne, hydrokoloidowe, opatrunki piankowe, opatrunki ze srebrem i wiele innych propozycji – tę kwestię należy sprawdzać na liście opatrunków refundowanych przez NFZ.

Jeśli dana osoba chce dowiedzieć się, czy opatrunek dla niej lub dla bliskiego jej pacjenta można zakupić z refundacją, wówczas musi poszukiwać jego nazwy w obwieszczeniach Ministra Zdrowia dotyczących list leków refundowanych – do obwieszczeń tych tworzone są załączniki z informacjami o nazwach konkretnych leków lub wyrobów medycznych oraz o poziomie finansowania. Treść obecnych i archiwalnych obwieszczeń dostępna jest na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia. Pacjenci dodatkowo mogą sprawdzać informacje o refundacji opatrunków w internetowych wyszukiwarkach (warto korzystać z tych, które aktualizowane są na bieżąco). Najpewniejszym źródłem informacji zwykle pozostają jednak lekarz lub pielęgniarka zlecający zakup konkretnych opatrunków.