Neuropatia cukrzycowa – co to jest, objawy, leczenie

Neuropatia cukrzycowa znacząco wpływa na jakość życia osób zmagających się z tą chorobą. Stan, w którym wysoki poziom cukru we krwi utrzymuje się przez długi czas, prowadzi do uszkodzenia nerwów w różnych częściach ciała. Choroba może manifestować się różnorodnymi objawami – od drętwienia i mrowienia aż po silny ból. Skuteczne kontrolowanie i leczenie schorzenia jest kluczowe dla komfortu pacjentów.

Neuropatia cukrzycowa najczęściej dotyczy nerwów obwodowych, odpowiedzialnych za przekazywanie informacji między mózgiem a resztą ciała. W przypadku wystąpienia objawów istotna jest konsultacja ze specjalistą i podjęcie odpowiedniego leczenia mającego na celu złagodzenie objawów i kontrolę postępu choroby. Ochrona przed tym schorzeniem obejmuje utrzymywanie właściwego poziomu cukru we krwi poprzez odpowiednie „ustawienie” cukrzycy, zdrową dietę, regularną aktywność fizyczną i okresowe kontrole u lekarza.

Cukrzyca jest chorobą metaboliczną charakteryzującą się zbyt wysokim poziomem glukozy we krwi. W wyniku niekontrolowanej lub nieprawidłowo kontrolowanej cukrzycy może dochodzić w organizmie do uszkodzenia naczyń krwionośnych oraz nerwów. Neuropatia cukrzycowa występuje u diabetyków jako skutek tych uszkodzeń.

Choroba daje symptomy, które zazwyczaj pojawiają się stopniowo i mogą różnić się w zależności od rodzaju i obszaru uszkodzenia nerwów. Oto lista najczęściej występujących dolegliwości...

• Ból i mrowienie – osoby z neuropatią cukrzycową często doświadczają bólu, mrowienia, pieczenia lub szczypania, zwłaszcza w nogach i stopach; ból może być stały lub pojawiać się co pewien czas.
• Drętwienie, utrata czucia – pacjenci odczuwają drętwienie, a także utratę czucia w okolicach dotkniętych neuropatią cukrzycową; mogą mieć trudności w odczuwaniu temperatury, bólu lub dotyku; pojawiają się również odczucia nieprawidłowe, jak przykładowo uczucie zimna lub gorąca w warunkach nieadekwatnych do temperatury otoczenia w danym momencie; sytuacja ta może prowadzić do niezauważalnych oparzeń lub odmrożeń.
• Problemy z motoryką – neuropatia cukrzycowa często wpływa na zdolność do kontrolowania mięśni; osłabienie, trudności w chodzeniu, niezdolność do utrzymania równowagi to przykłady tego typu objawów.
• Zaburzenia trawienne – choroba wpływa na układ trawienny, prowadząc do problemów z żołądkiem i jelitami; pacjenci mogą doświadczać zaparć, biegunki, a także trudności w kontrolowaniu mikcji (nietrzymanie moczu).
• Problemy z układem sercowo-naczyniowym – neuropatia może wpływać na układ sercowo-naczyniowy, zwiększając ryzyko zaburzeń rytmu serca, niedociśnienia ortostatycznego i innych problemów związanych z regulacją ciśnienia krwi.
• Zaburzenia seksualne – mężczyźni doświadczają niekiedy trudności z erekcją, natomiast u kobiet może występować zaburzenie podniecenia seksualnego.

Rzadziej mogą występować również inne objawy, takie jak zawroty głowy, utrata masy ciała, zmiany w skórze (suchość lub zmiany koloru), a nawet problemy ze snem. Objawy neuropatii cukrzycowej mogą być różne u różnych osób. Zależą też od stopnia zaawansowania choroby.

Diagnostyka obejmuje szereg badań, które pomagają lekarzom ocenić stopień uszkodzenia nerwów i ustalić strategię leczenia. Poniżej kilka najczęściej zlecanych badań...

• Badanie neurologiczne – lekarz przeprowadza ocenę neurologiczną, sprawdzając reakcje na bodźce, czucie, ruchy mięśniowe i inne funkcje związane z układem nerwowym.
• Badania elektrodiagnostyczne – elektromiografia mierzy aktywność elektryczną mięśni podczas ruchu i w spoczynku; pomaga w identyfikacji uszkodzeń nerwów motorycznych; badanie przewodzenia nerwowego mierzy prędkość przewodzenia impulsów nerwowych, pozwalając na ocenę funkcji nerwów obwodowych.
• Badania obrazowe – rezonans magnetyczny (MRI) umożliwia ocenę struktur anatomicznych i ustalenie potencjalnych przyczyn neuropatii, takich jak guzy czy uszkodzenia nerwów; tomografia komputerowa (TK) jest stosowana w celu zobrazowania struktur nerwowych i wykluczenia innych możliwych przyczyn objawów.
• Badania laboratoryjne – oceniają poziomy hemoglobiny, glukozy we krwi, odzwierciedlają średni poziom cukru we krwi w ciągu ostatnich kilku miesięcy itp.
• Testy czucia i reakcji na bodźce – najczęściej sprawdzają zdolność pacjenta do odczuwania różnych temperatur i bodźców bólowych.
• Badanie nóg i stóp – lekarz ocenia stopę i nogę pod kątem owrzodzeń, zmian skórnych, deformacji stóp oraz innych potencjalnych problemów związanych z neuropatią cukrzycową.
• Testy autonomiczne – obejmują badania oceniające funkcje układu autonomicznego, takie jak kontrola ciśnienia krwi, rytmu serca czy reakcji na stres.

Wszystkie te badania mogą być stosowane jako narzędzia diagnostyczne w celu potwierdzenia przyczyny objawów, określenia stopnia zaawansowania choroby oraz zaplanowania leczenia neuropatii cukrzycowej.

Leczenie neuropatii cukrzycowej ma na celu zarządzanie objawami, łagodzenie bólu, kontrolowanie cukrzycy oraz zapobieganie postępowi uszkodzenia nerwów. Terapia zazwyczaj obejmuje kombinację środków farmakologicznych, terapii fizycznej i modyfikacji stylu życia.

• Kontrola poziomu cukru we krwi – utrzymywanie stabilnego poziomu cukru we krwi jest jedną z najważniejszych rzeczy przy neuropatii cukrzycowej. Dobra kontrola glikemii może opóźnić postęp choroby i złagodzić jej objawy. Pacjenci powinni regularnie monitorować poziom cukru we krwi i dostosowywać do tego leczenie pod nadzorem specjalisty.
• Leki przy neuropatii cukrzycowej – przeciwbólowe, niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), leki przeciwpadaczkowe lub niektóre przeciwdepresyjne mogą być stosowane w celu łagodzenia bólu neuropatycznego.
• Stosowanie kremów lub maści – niektóre kremy lub maści zawierające substancje takie jak przykładowo kapsaicyna mogą pomagać w miejscowym łagodzeniu bólu.
• Regularna aktywność fizyczna – poprawia krążenie krwi, kontrolę cukru we krwi i ogólną zdolność organizmu do radzenia sobie z neuropatią cukrzycową.
• Prawidłowy sposób odżywiania – zdrowa dieta (bogata w błonnik, niskotłuszczowe produkty spożywcze, produkty o niskim indeksie glikemicznym) wspomaga kontrolę cukru we krwi.

Unikanie palenia tytoniu i nadużywania alkoholu, kontrola masy ciała oraz regularne badania mogą pomóc w zapobieganiu i kontrolowaniu choroby. Pomocna jest również fizjoterapia, która poprawia ruchomość i zmniejsza bólu.