Marzec miesiącem endometriozy

Marzec jest miesiącem poświęconym endometriozie, jednej z najczęstszych chorób ginekologicznych, która dotyka miliony kobiet na całym świecie. Z okazji Światowego Dnia Endometriozy, obchodzonego 30 marca, warto dowiedzieć się więcej na temat tego schorzenia, uświadomić sobie jego skalę oraz zrozumieć, jak skutecznie radzić sobie z tą chorobą.

Światowy Dzień Endometriozy został po raz pierwszy zorganizowany w 2004 roku przez Endometriosis World Wide March. Pomysłodawczynią tego wydarzenia była amerykańska działaczka, pisarka i artystka Mary Lou Ballweg, która założyła organizację Endometriosis Association. Pierwsza edycja miała miejsce 30 marca 2004 roku. Dzień ten został ustanowiony, aby zwiększyć społeczną świadomość endometriozy, zwrócić uwagę na trudności, z jakimi borykają się kobiety z tą chorobą, oraz podkreślić potrzebę badań naukowych, lepszego zrozumienia endometriozy i poprawy opieki nad pacjentkami. Tego dnia zachęca się do noszenia koloru żółtego, który stał się symbolem walki z endometriozą.

Endometrioza to choroba, w której komórki podobne do tych występujących w błonie śluzowej macicy (endometrium), rozwijają się poza jej obszarem. Te komórki mogą znajdować się na jajnikach, jajowodach, a nawet poza narządem rozrodczym. Jest to schorzenie, które często prowadzi do powstawania w organizmie kobiety bolesnych zmian, zwanych endometrialnymi torbielami.

Statystyki dotyczące endometriozy są zatrważające. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) około 10% (190 milionów) kobiet w wieku reprodukcyjnym cierpi na endometriozę. Co więcej, opóźnione rozpoznanie choroby jest powszechne. Średnio mija około 7-10 lat, zanim pacjentki otrzymują właściwą diagnozę. To oznacza, że wiele kobiet doświadcza bolesnych objawów schorzenia przez długi czas, zanim uzyskają niezbędną pomoc.

Endometrioza objawia się różnorodnymi dolegliwościami, takimi jak silne bóle menstruacyjne, bóle podczas stosunku, a nawet problemy z zajściem w ciążę. Torbiele endometrialne mogą wpływać na funkcję jajników, jajowodów lub macicy. Niektóre kobiety z endometriozą mają też nieregularne cykle menstruacyjne. Silne bóle podbrzusza mogą występować również poza czasem miesiączkowania. Mogą być przewlekłe, odczuwane jako ból promieniujący czasami do dolnej części pleców. W przypadku endometriozy w okolicach jelit lub pęcherza (endometrioza pęcherza moczowego), kobiety mogą odczuwać ból podczas oddawania moczu lub stolca. Jeżeli endometrium zajmie przestrzeń w okolicy pęcherza, cewki moczowej lub spowoduje zrosty między narządami, może doprowadzić do zaburzeń w prawidłowym funkcjonowaniu układu moczowego (nietrzymania moczu).

Choroba wpływa jednak również na życie codzienne, generując problemy emocjonalne, trudności w pracy i relacjach, a także obniżając jakość życia. Często prowadzi do zmęczenia, które może być spowodowane zarówno samymi bólami, jak i wpływem endometriozy na zdolność do normalnego funkcjonowania. Wpływ chronicznego bólu u wielu kobiet powoduje stres i problemy objawiające się zmianami nastroju czy nawet depresją.

Warto podkreślić, że objawy endometriozy mogą być różne u różnych kobiet. Niektóre z nich mogą doświadczać tylko niewielkich symptomów albo nawet przechodzić chorobę całkowicie bezobjawowe. Jeśli istnieje podejrzenie endometriozy, ważne jest skonsultowanie się z lekarzem ginekologiem w celu dokładnej diagnozy i planu leczenia.

Ostateczne potwierdzenie endometriozy wymaga zazwyczaj zabiegu chirurgicznego, istnieją jednak również inne metody diagnostyczne, które mogą pomóc w identyfikacji lub podejrzeniu endometriozy przed ewentualnym zabiegiem.

• Pierwszym krokiem jest badanie fizykalne, w tym badanie per rectum (przez odbyt), aby ocenić ewentualne guzy czy zgrubienia, które mogą być związane z endometriozą.
• Obrazowanie medyczne w postaci badania USG, rezonansu magnetycznego (MRI) i tomografii komputerowej (TK) są wykorzystywane do uzyskania obrazów narządów wewnętrznych i ewentualnego wykrycia obszarów endometriozy.
• Chociaż nie ma specyficznego testu na endometriozę, badania krwi mogą pomóc w wykluczeniu innych schorzeń oraz ocenie poziomu markerów, takich jak CA-125, które czasami są podwyższone u kobiet z endometriozą.
• Laparoskopia jest istotną procedurą chirurgiczną w diagnozowaniu i leczeniu endometriozy, podczas której lekarz używa cienkiego instrumentu z kamerą (laparoskopu), aby zobaczyć i ocenić obszary wewnętrzne miednicy. Pozwala to na bezpośrednie potwierdzenie obecności endometriozy, a także na przeprowadzenie określonych zabiegów w celu usunięcia niektórych zmian.

• Regularne wizyty u ginekologa są kluczowe dla wczesnego wykrycia problemów.
• Zdrowa dieta, regularna aktywność fizyczna i redukcja stresu pomagają w łagodzeniu objawów.
• Znalezienie pomocy w grupach wsparcia lub rozmowa z psychologiem pomaga w radzeniu sobie z trudnościami emocjonalnymi.

Ważne jest, aby kobiety z endometriozą były świadome dostępnych opcji pomocy. Nie wolno bagatelizować bolesnych objawów. Konsultacja z lekarzem pozwala na wykonanie odpowiednich badań diagnostycznych. Wczesne wykrycie endometriozy zwiększa szanse na jej skuteczne leczenie i na poprawę jakości życia.

Przydatne linki:

Narodowy Instytut Zdrowia NIH – https://www.nih.gov/
Światowa Organizacja Zdrowia WHO – https://www.who.int/
Narodowy Instytut Zdrowia Kobiet i Dzieci – https://www.nichd.nih.gov/
Europejskie Towarzystwo Endometriozy – https://euroendometriosis.com/

Źródła:

https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/endometriosis
https://www.nichd.nih.gov/health/topics/endometri/conditioninfo/symptoms
https://www.nichd.nih.gov/about/org/od/directors_corner/prev_updates/advancing-endometriosis-research-december2023