Opatrywanie ran brzucha

Opatrunek na brzuch zakłada się w sytuacji kontrolowanej – na przykład na ranę po planowo wykonanym zabiegu operacyjnym –albo w nagłym przypadku, gdy ktoś ulega wypadkowi, doznając urazów wewnętrznych i/lub zewnętrznych. Zasady opatrywania ran brzucha różnią się zależnie od rodzaju urazu i jego objawów.

Opatrunek brzucha może czasami wymagać tylko sterylnego zabezpieczenia, a niekiedy zatamowania krwotoku albo zabezpieczenia tkwiącego w ranie ciała obcego lub wnętrzności, które częściowo znalazły się poza jamą brzuszną.

Rana pooperacyjna jest raną czystą i równą, która goi się w suchym środowisku przez tak zwany rychłozrost. Zakładany po zabiegu opatrunek na brzuch jest więc zwykle dość prostym rozwiązaniem. Ma zapewnić ranie sterylność i wentylację, chronić ją czysto mechanicznie przed przypadkowymi urazami i wchłaniać ewentualny wysięk. Wybierane do tego celu opatrunki nie mogą przywierać do rany, powinny za to dobrze trzymać się skóry wokół niej. Sprawdza się w takim przypadku zwykła gaza jałowa lub inna delikatna włóknina i przylepce albo specjalistyczne materiały zaprojektowane do zaopatrywania ran pooperacyjnych, składające się z warstwy chłonnej oraz mocującej. Do opatrywania rany brzucha po zabiegu poleca się między innymi sterylny opatrunek Cosmopor Advance lub Cosmopor Silicone, a także pooperacyjny opatrunek Hydrofilm Plus. Aplikuje się je w szpitalach i zaleca pacjentom do samodzielnego stosowania w domu – podczas pielęgnacji rany pozabiegowej.

Przeczytaj też: pielęgnacja rany pooperacyjnej oraz jak dbać o ranę po operacji.

Mocno krwawiący brzuch to rana wymagająca w pierwszej kolejności zatamowania krwotoku. Uciska się ją dłonią i jałowym opatrunkiem przez kilka minut, po czym mocuje materiały opatrunkowe (kompresy plus na przykład włókninowy przylepiec z silikonem Omnifix Silicone), które przepuszczają powietrze. Jeżeli opatrunek na brzuchu przesiąka, dokłada się kolejne warstwy kompresów włókninowych lub gazowych oraz przylepców. Ranna w brzuch osoba powinna pozostawać w miarę możliwości unieruchomiona. Nie można jej podawać niczego doustnie. Do czasu przybycia fachowej pomocy medycznej należy towarzyszyć poszkodowanemu i cały czas obserwować jego stan.

Przeczytaj także: krwotok – pierwsza pomoc przedmedyczna.

Niezależnie od tego, jak bardzo źle wygląda wbity w brzuch pręt, nóż, szkło, kij czy cokolwiek innego, co spowodowało tak nieszczęśliwy obrót spraw i jak bardzo ma się ochotę uwolnić od tego osobę poszkodowaną, NIE należy tego robić. Wyjmowanie dużego ciała obcego z rany – zwłaszcza, jeśli jest to rana brzucha – może być przeprowadzone wyłącznie przez medyka i to raczej w warunkach szpitalnych, ponieważ jest niebezpieczne. Istnieje w tej sytuacji duże ryzyko dalszych uszkodzeń wewnętrznych oraz zagrożenie potężnym krwotokiem, który może prowadzić do śmierci. Zdarza się bowiem tak, że obce ciało tkwiące w ranie czasowo tamuje krew. Dlatego opatrunek na brzuch w takim przypadku musi być założony w taki sposób, aby osłaniać ranę, ale również stabilizować tkwiący w niej przedmiot (dla dobra osoby rannej nie może się on poruszać w żadnej płaszczyźnie). Można na przykład ranę zabezpieczyć gazą sterylną i zabezpieczyć przylepcem, ale w taki sposób, aby materiał opatrunkowy nie przykrywał wystającego z rany elementu. Osoba poszkodowana powinna jak najszybciej uzyskać profesjonalną pomoc medyczną w szpitalu.

Czytaj również: zasady opatrywania rany z ciałem obcym.

W przypadku obrażeń w okolicy brzucha udzielenie pierwszej pomocy przez kogoś, kto nie jest profesjonalistą, również wymaga wstępnej oceny urazu i podjęcia właściwej decyzji, co do opatrzenia rany brzucha. Przede wszystkim trzeba się zorientować, czy w efekcie zranienia doszło do wytrzewienia, co oznacza znalezienie się części wnętrzności (jelit) poza jamą brzuszną. Jeśli nie, na ranę zakłada się po prostu sterylny opatrunek osłaniający ją i wchłaniający ewentualnie płyny ustrojowe. Jeżeli tak – wszystko przykrywa się dużym, nieuciskającym (ze względu na ryzyko niedokrwienia i martwicy na przykład jelit), wilgotnym opatrunkiem (może to być zwilżona solą fizjologiczną lub po prostu chłodną, przegotowaną wodą jałowa gaza) i folią. Osobę poszkodowaną (jeżeli nie ma ona innych obrażeń – miednicy czy kończyn dolnych) układa się w pozycji półleżącej – z lekko podpartymi plecami i głową oraz nogami ugiętymi w kolanach – aby zmniejszyć napięcie ścian brzucha. Uwaga! Jeśli z rany wypadają jelita, nie wolno ich upychać z powrotem do brzucha. Opatruje się tylko wstępnie ranę, resztą zajmują się specjaliści w warunkach sali operacyjnej. Osoba poszkodowana potrzebuje jak najszybszej pomocy medycznej. W oczekiwaniu na nią nie może jeść, pić ani zażywać żadnych leków.

I na koniec jeszcze kilka słów o wewnętrznych urazach brzucha (krwotoki wewnętrzne, pęknięcia śledziony, uszkodzenia jelit, żołądka etc.), które nie są widoczne gołym okiem, ale manifestują się na zewnątrz poprzez charakterystyczne symptomy. Może to być bolesność i twardość brzucha, przyspieszony i/lub spłycony oddech, szybki puls, zmiana zabarwienia skóry, powiększający się obwód brzucha... Każdy z tych objawów może wskazywać na bezpośrednie zagrożenie życia (masywne krwotoki wewnętrzne, wydostanie się zawartości żołądka czy jelit do jamy brzusznej). Należy błyskawicznie wezwać pomoc

Więcej wiedzy medycznej i porad związanych z opatrywaniem ran znajdziesz na: https://www.hartmann.info/pl-pl/wiedzamedyczna/leczenie-ran