Demencja oraz choroba Alzheimera kojarzą się powszechnie przede wszystkim z zaburzeniami pamięci oraz wiekiem podeszłym – to słuszne skojarzenia, choć tak naprawdę oba te schorzenia mają szerokie spektrum objawów, a niedobory pamięci są tylko jednym z nich. Opieka nad osobą z demencją czy pacjentami cierpiącymi z powodu choroby Alzheimera jest więc ogromnym wyzwaniem i wymaga zarówno od personelu medycznego, jak i od członków rodziny łagodnego, empatycznego podejścia, dużej dozy cierpliwości, systematyczności, a oprócz tego – ciągłego edukowania się na temat symptomów tych chorób oraz sposobów wsparcia podopiecznych. Bardzo często konieczna jest także świadomość tego, jak powinna wyglądać opieka nad pacjentem z nietrzymaniem moczu, ponieważ częściowy lub całkowity brak kontroli nad procesem mikcji lub nawet wydalania, bywa konsekwencją demencji i choroby Alzheimera. Czym są te schorzenia i jak najlepiej wspomagać pacjentów? Jakie pieluchomajtki dla seniorów i inne akcesoria higieniczne wybrać w tym trudnym czasie, by zapewnić podopiecznym maksymalny komfort życia?
Choroba Alzheimera i demencja – czym są i jak się objawiają?
Demencja u osób starszych, określana również mianem otępienia, to tak naprawdę grupa schorzeń mózgu, które prowadzą do zaburzeń zdolności myślenia oraz zapamiętywania. Jedną z najczęściej występujących odmian otępienia jest wspominana już wcześniej choroba Alzheimera. Pojawia się ona głównie u osób starszych, po 65 roku życia, jednak wczesne objawy mogą być obecne u pacjenta jeszcze przed osiągnięciem tego wieku. Do powszechnych symptomów demencji u seniorów zalicza się przede wszystkim zaburzenia pamięci, ale również problemy z mową, z prawidłową oceną sytuacji (na przykład z oceną zagrożeń czy korzyści płynących z podjęcia określonej decyzji lub konkretnego zachowania), zaburzenia postrzegania przestrzennego i czasowego (nieumiejętność określenia odległości – w miejscu i w czasie – przedmiotów czy wydarzeń), a także trudności w wykonywaniu codziennych zadań, które wcześniej nie stanowiły dla chorej osoby problemu.
Wczesne rozpoznanie objawów choroby, a później – sumienna opieka nad osobą z Alzheimerem czy demencją – dają szansę na poprawę komfortu życia pacjenta, na dobór odpowiedniej rehabilitacji i leczenia farmakologicznego, a w końcu także – na uniknięcie sytuacji, w której u chorego budzą się negatywne emocje względem własnego stanu oraz jego opiekunów (długi czas pozostania w dobrej kondycji od diagnostyki zwiększa po prostu pewność siebie pacjenta oraz polepsza jego samopoczucie).
Choroba Alzheimera i demencja u osób starszych a nietrzymanie moczu
Niestety, opieka nad osobą z demencją czy cierpiącą na chorobę Alzheimera powinna zdecydowanie uwzględniać zwiększone ryzyko nietrzymania moczu u seniorów. Zwykle w początkowej fazie choroby problem nie jest zbyt dokuczliwy – pojawia się kropelkowe, sporadyczne nietrzymanie moczu, z którym pacjent może sobie poradzić. Jeśli jednak w tym momencie opiekunowie nie zareagują prawidłowo, objawy mogą się pogłębiać, a sam chory – przy postępowaniu symptomów związanych z zapamiętywaniem i racjonalnym myśleniem – nie będzie w stanie współpracować z opiekunem w kwestii higieny czy stosowania właściwego zaopatrzenia higienicznego.
W opiece nad osobą z Alzheimerem warto więc uwzględnić wsparcie pacjenta w prawidłowym, samodzielnym oddawaniu moczu – mogą temu służyć wszelkiego rodzaju karteczki i wskazówki przyklejane w łazience i na ścianach (dotyczące przykładowo miejsca, gdzie znajduje się papier, wskazania lokalizacji spłuczki etc.), zostawianie otwartych drzwi do łazienki, pozostawianie w niej zapalonego światła przez całą dobę (pacjenci z demencją czy Alzheimerem mogą częściej odczuwać potrzebę oddania moczu w nocy – wówczas światło będzie dla nich wskazówką, gdzie należy się udać).
Opieka nad pacjentem z nietrzymaniem moczu
Opieka nad osobą z Alzheimerem czy demencją, która jednocześnie ma problemy z trzymaniem moczu, musi być empatyczna i wdrażana już od pojawienia się pierwszych objawów inkontynencji. W przeciwnym wypadku, przy zaawansowaniu choroby, pacjent może protestować przy udzielaniu mu pomocy, denerwować się na próby utrzymania prawidłowej higieny przez opiekuna i założenia mu bielizny chłonnej – przystosowanej do potrzeb seniora. Dobrym pomysłem może być stopniowa zamiana zwykłej bielizny – w szafce czy szufladzie – na pieluchomajtki dla seniorów lub inne akcesoria higieniczne (przy niewielkim nasileniu problemu mogą to być wkładki chłonne). Ważne, by pieluchomajtki dla seniorów były odpowiednio dopasowane do anatomii pacjenta, a dodatkowo, by nie krępowały jego ruchów i nie odznaczały się pod ubraniem (przykładem może być produkt MoliCare Premium Elastic o wysokim stopniu chłonności i elastyczności).
Opieka nad pacjentem z nietrzymaniem moczu powinna także uwzględniać właściwą higienę miejsc intymnych. Jeśli senior nadal radzi sobie z codziennymi czynnościami, ale zapomina o niektórych z nich, można zastosować wspomnianą wcześniej metodę karteczek samoprzylepnych, przypominających pacjentowi o konieczności umycia miejsc intymnych oraz zmiany bielizny. Należy również zwracać uwagę na produkty, jakich używa – powinny to być specjalistyczne kosmetyki o bezpiecznych i delikatnych składach. Każdy niepokojący sygnał, który zgłasza chory (pieczenie, ból, rozpieranie w okolicach dróg moczowych) powinien być konsultowany z lekarzem i – w razie konieczności – poddany dalszej diagnostyce w kierunku infekcji lub zmian anatomicznych (na przykład przerostu prostaty u mężczyzn).