NMWD, czyli opatrunki bez substancji czynnych w terapii ran

Tak zwane superbakterie i ich antybiotykooporność przyczyniają się obecnie do 700 tys. zgonów rocznie.
W roku 2050 liczba ta może się zwiększyć nawet do 10 mln – ludzi umierających na choroby bakteryjne, których nie zatrzyma żaden znany nam antybiotyk. Powodem takiego stanu rzeczy jest powszechne nadużywanie terapii antybiotykowych – również w leczeniu ran – co powoduje uodparnianie się bakterii na działanie leków. Tymczasem... W wielu przypadkach z bakteriami w łożysku rany można poradzić sobie, stosując właściwy opatrunek – bez substancji czynnych (NMWD). Jak to działa?

W trudno gojących się, zasiedlonych bakteryjnie ranach często nie sama obecność bakterii jest problemem, ale ich nadaktywność. Im bardziej sprzyja im dane środowisko, tym aktywniejsze są bakterie i tym szybciej i skuteczniej żerują one w łożysku rany: trawią, produkują energię, defekują, wydzielają toksyny, enzymy... Jeśli nie ma jednak przy tym wszystkich pięciu charakterystycznych objawów groźnego zakażenia (silny ból, nieprzyjemny zapach, ropny wysięk, podwyższona temperatura ciała i zaczerwienienie okolicy rany) lepiej w takiej sytuacji – zamiast zwalczać od razu bakterie miejscowo antybiotykiem lub inną substancją bakteriobójczą, co powoduje „zatruwanie” łożyska toksynami z rozpadu bakteryjnego – zmienić środowisko rany w taki sposób, aby nie było one przyjazne bakteriom. Zmniejsza się wtedy ich aktywność, a tym samym obniża się poziom enzymów rozkładających tkankę, co stanowi dla bakterii pożywkę. Odpowiednio dobrany opatrunek NMWD – bez substancji czynnych, wspomaga naturalne oczyszczanie łożyska z martwych tkanek i optymalne gospodarowanie wilgocią
w łożysku rany, co wpływa na proces gojenia, a także odpowiednio zmienia pH środowiska rany na niesprzyjające bakteriom i fizycznie usuwa je z łożyska. Wszystko to dzieje się szybciej, niż bakterie są w stanie się namnażać
w niesprzyjającym dla siebie środowisku, co daje efekt terapeutyczny.

Światowa Unia Towarzystw Leczenia Ran rekomenduje stosowanie opatrunków NMWD, gdy rana wykazuje niektóre z objawów zakażenia. Nie mają one substancji czynnych, więc bakterie nie mogą się na takie opatrunki uodpornić (jak dzieje się to w przypadku antybiotyków), ale są chemicznie i fizycznie dostosowane do zaopatrywania takich ran, bo niwelują nadaktywność bakterii, efektywnie współpracując z łożyskiem rany, co wspomaga naturalny proces gojenia.

Opatrunki na rany zakażone (bez substancji czynnych), utrzymując w łożysku rany optymalnie wilgotne środowisko, uruchamiają autolityczny proces oczyszczania rany i jednocześnie usuwają zasiedlającą jej łożysko treść bakteryjną. W rdzeniu opatrunku znajduje się specjalny absorbent, który wiąże tę białkową treść z wysięku i tkanki martwiczej, a następnie utrzymuje ją z dala od rany – nie ma więc zagrożenia wtórnej kontaminacji łożyska. Bakterie usuwane są ostatecznie wraz z usunięciem (zmianą) opatrunku NMWD.

Dostępne na rynku specjalistyczne opatrunki bez substancji czynnych, które stosuje się na trudno gojące rany przewlekłe, różnią się zależnie od rodzaju absorbentu. Może on być nawilżony, jak w opatrunkach hydroaktywnych, lub suchy, jak w przypadku opatrunków absorpcyjnych.

Oba rodzaje opatrunków są opatrunkami NMWD i wpisują się w światowy trend terapii ran bez użycia antybiotyków i innych substancji antybakteryjnych. Przykładem hydroaktywnych opatrunków bez substancji czynnych jest seria HydroClean od firmy PAUL HARTMANN. Seria Zetuvit Plus tej samej marki to z kolei przykład opatrunków absorpcyjnych niezawierających żadnych substancji czynnych. Obie serie produktów stosuje się w przypadku ran przewlekłych – z nadaktywnością bakteryjną.

HydroClean to opatrunki aktywne, które zapewniają wilgotne środowisko ranie i ułatwiają jej samoistne oczyszczanie się. Uwalniając do łożyska rany wilgoć (czyli płyn Ringera utrzymujący w ranie lekko kwaśne pH nieprzyjazne bakteriom), aktywują naturalne enzymy człowieka, które doprowadzają tkankę martwiczą do stanu płynnego. Pod tą postacią jest ona usuwana wraz z wysiękiem i wchłaniana przez superabsorbent opatrunku. Na tym polega mechanizm płucząco-absorpcyjny charakterystyczny dla produktów z tej rodziny, który jest procesem szybszym niż namnażanie się bakterii w ranie, co umożliwia jej gojenie. Dostępne na rynku opatrunki z tej serii to: HydroClean Plus Cavity, HydroClean advance, HydroClean advance Cavity.

Opatrunki z rodziny Zetuvit Plus to opatrunki bez substancji czynnych, z suchym superabsorbentem, który skutecznie pochłania i izoluje od łożyska rany nawet obfity wysięk, a wraz z nimi bakterie, enzymy, toksyny, pozostałości przemiany materii, wolne rodniki tlenowe, azotowe, strzępki tkankowe i wiele innych przeszkód hamujących proces gojenia. Głównym zadaniem opatrunku absorpcyjnego jest usunięcie z rany całej „negatywnej wilgoci”, czyli wysięku i martwicy rozpływnej (która jest pożywką dla bakterii) i szczelne „zamknięcie” patogenów w rdzeniu z absorbentem.

Dostępne na rynku opatrunki z tej serii to: Zetuvit Plus, Zetuvit Plus Silicone, Zetuvit Plus Silicone Border.